"Buenas prácticas"

http://prezi.com/lkwacyikhxdn/?utm_campaign=share&utm_medium=copy&rc=ex0share

SYMBALOO

Gogokoen ditugun edo gehiago interesatzen zaizkigun internet estekak, erremintak edo web orrialdetara zuzenean jotzeko markagailu bezala funtzionatzen du Symbalook. Ikonoen bidez identifikatu eta ordenatu ditzakegu aukeratutako interesguneak hasierako orrialde birtual batean. Esan genezake, tresna honek eskuragarriago uzten digula gertu izan nahi dugun informazioa.

Symbaloo, hasierako orrialde birtuala

Hezkuntzarako tresna egokia da zalantzarik gabe Symbaloo; izan ere, eskolako materiala , klasean erabiltzeko erreminta digitalak edota unitate didaktikoak gordetzeko eta eskura izateko bailo dezakelako. Baina Symbalook duen abantaila nagusiena, antzekoak diren beste tresna batzuekin konparatuta, ikonoen bidez, ume txikiek bilatu nahi dutena azkarrago eta errazago aurkitzeko aukera dutela da.

Jarraian uzten dizuet Izarne Urdangarin, Nagore Uribe, Eneritz Yarza eta Ander Zubillagak egindako txosten digital bikainaren esteka: Igoogle/Symbaloo by pantxika pantxika
Bertan, gainontzeko informazio interesgarriaz aparte, azaltzen dute nola erabili daiketeen Symbaloo.com.

EUSKARA KALEAN - Upealakoa / Kristorena / Galanta

Handitasuna adierazi nahi dugunean erabili ditzakegu berba hauek.

(Eperdiko galanta hartu dau Zuriñek eskilaretan behera / Upealakoa izan da parte hartzea aurtengo hauteskundeetan / Kristoren parranda egin genduan atzo, ederra)

GOOGLE DRIVE

Sarean fitxategiak gordetzeko eta partekatzeko zerbitzu benetan erabilgarria da Google Drive, modu honetan, eskuragarri izan ditzakegu fitxategi horiek internet eskura duen edozein gailu finko zein mobiletan.

Google Drive-en bidez dokumentuak, kalkulu orriak, aurkezpenak, irudiak, e. a. bertan sortu edota eraldatu ditzakegu, beraz, ikasleek zein irakasleek taldeka lan egin dezakete bakoitzak bere ordenagailutik.

Aplikazio hau erabili ahal izateko, Google-n posta elektronikoko kontua izatea besterik ez dugu behar, doako zerbitzua izanda. Honek, 5 GB gordetzeko aukera ematen digu.

EUSKARA KALEAN - Piloa/Moltsoa/Mordoa

Ugaritasuna adierazi nahiean, baditu euskarak piloa, moltsoa edo mordoa bezalako berbak.

(Ondino egun piloa dogu oporretarako/Ume moltsoa batu da plazan/Liburu piloa ikusi genduzan erakusgai Durangoko Azokan)

Infografiak

Informazioa modu bisualean erakusteko erabiltzen dugu infografia. Aurkezpen eskematiko baten bidez, informazioa laburtzen du ulerterrazak diren grafiko zein bineten bidez. Infografiek, konplikatuak diren gaiak modu erraz eta atseginean ulertzea ahalbidetzen dute. Izan ere, informazio numerikoa, denborazko, estatistika eta beste hainbat, eragingarriagoak izango dira barneratze prozesuan irudiztatuak izanda, modu testual tradizionalean baino.




INFOGRAFIA EREDUA (Arbela digitala)        






Web erabilgarriak:

http://www.consumer.es/infografias/?build=1

http://www.mundoprimaria.com/otras-secciones/infografias

Arrantza Euskal Herrian

Arrantzak garrantzi handia izan du Euskal Herriaren historian, oinarrizko baliabide iturri izan baita itsasertzeko herri gehientsuenentzat.  Euskal Herriko ekonomian gaur egun duen indarra txikia da garai batean izan zuenarekin alderatuta, baina gurean erro luzeak dituen eta trakzio indar garrantzitsua egiten duen sektorea da oraindik ere.

Euskal Herriko arrantzari buruzko lehenengo agiriek bale arrantza eta balekiaren komertzializazioa aipatzen dituzte. Beti pentsatu izan da, nahiz eta froga argirik ez izan inon, euskaldunei bikingoek erakutsi zietela bale arrantza nola egin, garai batean izan baitzen normandiarren bizilekurik Lapurdiko lurretan. Tesi honen arabera lapurtarrek bikingoen arpoiak eta haien ontzietako elementurik garrantzitsuenak eta egiteko modua kopiatuko zituzten eta, gerora, bizkaitar eta gipuzkoarrei irakatsi. Are gehiago, XIV. mendea aurrera zela ere, euskaldunek erabiltzen zituzten txalupek (pinaza deituak), ipar herrietako ontzien ereduari jarraitzen ziotela esan ohi da.

Infografia: Euskal balezaleak
 
Baleatik ateratzen ziren produktu guztietatik eskaririk handiena zuena, koipea urtu ondoren geratzen zen olioa zen (lumera), argia egiteko erretzen zena. Behe Erdi Arotik aurrera, Euskal Herriko arrantzaleek ateratzen zuten lumeraren komertzializazioa Euskal Herriko mugetatik irten zen; izan ere, badira Flandria eta Ingalaterrako merkatuetan saltzen zela egiaztatzen duten agiriak ere.

Historialarien artean hamaika ezatabaida badira ere, esan liteke XV. mendearen iguruan Euskal Herriko baleazaleek Kanadako itsasbazterrean egin zituztela lehendabiziko pausoak, balea eta bakailaoa arrantzan zenbiltzala. Hortaz, arrantza-postu aurreratuak kokatu zituzten Labradorren eta Ternuan. Lehenengo espedizio hauek kondairaz beteta zeuden, batez ere balea eta bakailaoa arrantza egiteko guneak sekretuak zirelako; berez,  Ternua "Uharte Fantasma" ezizena zuen Euskal Herriko arrantzaleen artean.

Nazioarteko lehiaren ondorioz, XVII. mendean, euskaldunek balearen merkatuan zuten hegemonia galtzen hasi ziren. 1713ko Ultrecheko Itunaren ondorioz, euskaldunak Ternuatik bota zituzten, eta ingelesek aurrea hartu zieten. Aipatzekoa da ingelesek euskal arrantzaleak hartzen zituztela euren eskifaietan arrantzatzeko teknikak erakusteko.

Euskal Herriko arrantzaren egoerak gorabehera handiak ezagutu zituen XVIII. mendean eta herrialde bakoitzak berea bizi behar izan zuen. Elkarren artean desberdintasun handi eta aldamenekoarekin zerikusi gutxi zuen egoera, alegia. Lapurtarrek beren jarduna sardinaren arrantzara eta haren transformaziora zuzendu behar izan zuten, gero arrain hori kontserban jartzeko. Gipuzkoan berriz, XVIII. eta XIX. mendeetan arrantzak beherakada handia izan zuen, eta nekazaritza bihurtu zen herritar gehiengoaren jardun nagusia, ordea, badirudi XVIII. mendeko egoera zaila gainditu eta XIX. mendean hasi zirela berriro pizten. Bizkaian oso bestelakoa izan zen egoera XVIII. mendean, itsaso handiko balea eta bakailaoaren arrantzatik itsasertzekora igarotzea Gipuzkoan baino errazagoa izan zen. Baina egia da XIX. mendearen lehenengo erdialdean une latzak bizi izan zituztela bizkaitarrek, produktibitatea txikia zen, arrantza berdina izanik arrantzaleen kopurua handiagoa baitzen.

Hainbat emakume arrainaren deskargan

Hegoaldeko kontserba industria asko indartu zen XIX. mendeko bigarren erdian, kontserba-egile italiarrak etorri zirenean. Kontserba industriaren garapenari esker, arrantzaleen egoerak hobera egin zuen, haien emazte eta seme-alabentzat ere lana ekarri baitzuen. XIX. mendeko kostaldeko herrietako emakumeek paper garrantzitsua jokatu zuten arrantzaren inguruko ekonomia suspertzerako orduan. Gizonen ardura nagusia itsasora irten eta arraina ekartzea bazen behin lehorrean arrainaren deskarga, prestaketa, garraioa eta salmentaren ardura emakumeena zen, ia oso-osorik. Ez hori bakarrik, zenbait kasutan itsasora irteteko arrantzaleak deitzea ere –esnatzea, azken finean- emakumeen eginkizuna izaten zen, baita euren senar, aita, seme edo nebentzat, itsasorako janariak prestatzea eta jaki potoetan gordetzea edota euren arropak garbitzea.

Lurrunontzia Pasaiako portutik ateratzen (1943)

XIX. mende bukaerarako asko aldatu zen euskal kostaldeko arrantza jarduera. Lurruna sartu zen arrantzontzietan, tradiziozko belaontziak baino seguruagoak ziren lurrunezko arrantzontzi modernoak. Aldi berean gertatu ziren aldaketa horiek eta bisigu nahiz legatz harrapaketaren gainbehera handia eragin zuen XIX. mendeko gehiegizko arrantzak. Egoera horrek XX. mendeko lehenengo zatira arte jarraitu zuen. Lurrunezko ontziek arrain gehiago harrapatzeko ahalmena zuten, arraste ontzi modernoen jarduerarengatik. Euskal arrantzaleak, aldiz, oso seguru sentitu ziren XX. mendearen zati handi batean. Pentsatzen zuten gure kostaldetik espezieren bat desagertzen bazen, sardinarekin gertatu zen bezala, bilatuko zutela beste arrainen bat (kasu honetan antxoa). Eta halaxe gertatu zen XX. mendearen erdialdera.

60. hamarkadan arrantzaleak beren onetik atera eta garai hartan ematen ziren diru mailegu itzelak erabiltzen hasi ziren nork baino nork ontzi handiagoa, ahaltsuagoa eta baliabide gehiagokoa eraikitzeko borrokan. Garapen iraunkorraren beste muturrean zeuden ekologiaren aurkako hazkuntza haren ondorioak askoz ere beranduago ordaindu ziren.

Hondamendia 70. hamarkadaren bukaeran etorri zen, munduko estatu gehienek beraien ur territorialetako lehenengo 200 miliak euren herrialdeetako itsasontzientzako eta ez beste inorentzako zirela erabaki zutenean. Horrek oso arazo larriak ekarri zizkien beste herrialdeetan arrantzan ibiltzen ziren euskal arrantzaleei. 80ko urteetan euskal arrantzaleak itxaropentsu zeuden, Espainiako estatua Europar Batasunean sartzearekin batera arrantzan jarduteko esparru handiak utziko zizkietela uste baitzuten. Azken urteotan ikusi ahal izan dugun bezala, ordea, errealitatea bestelakoa da. Europako agintariak ez daude harrapaketa handiak baimentzeko prest.

PREZI (Esaera zaharrak)

Gaurkoan, harri batez bi kolpe egin nahiean, LIHER JONek egindako Prezi bat eskegi dut, alde batetik esaera zahar batzuk aipatzearren, eta beste alde batetik, aplikazio erabilgarri hau aurkezteko asmoz.
Prezi, Microsoft PowerPoint moduko aurkezpenak sortzeko baina izaera dinamiko eta originalago bateko multimedia aplikazioa dugu.
Zure Prezia sortu edo beste batzuek egindakoak ikusi edo erabili nahi izatekotan, hemen duzue helbidea: http://prezi.com/

EUSKARA KALEAN - Hamaikatxu / Makinatxu bat

Kontestuaren arabera, asko edota hainbat kantitateak adierazteko

(Hamaikatxutan joanda gagoz Urkiolara. / Zergatia jakin aurretik makinatxo bat urte pasa zen.)

WIKI

Elkarlanean, erabiltzaile ezberdinen bitartez informazioa sortzeko aukera ematen digun web aplikazioa dugu wiki bat. Modu honetan, erabiltzaileek lankidetzan edukiak gehitu, aldatu edo ezabatu ditzakete, ezagueraren eraikuntza kolektiboa bultzatuz.

Bloga bezala,edukiak kudeatzeko sistema bat da; baina wiki batean (blogetan eta halako gainerako sistema gehienetan ez bezala) jabe edo buruzagi zehatzik gabe sortzen da edukia, eta wikiek ez dute egitura inplizitu askorik, baizik eta erabiltzaileen beharren gorabeheran sortuz doana.

Wiki baten adibide argiena Wikipedia entziklopedia askea daukagu, bertan edozeinek izena eman dezake edukiak aldatzeko, gehitzeko edota ezabatzeko ere bai, domeinua publikoa bait da. Alabaina, wiki baten domeinua ez du publikoa zertan izan, partehartzaileak zeintzuk izatea nahi dugun aukeratu dezakegu eta.

Hona hemen wiki bat zer den ederki azaltzen digun bideoa. Sentitzen dut euskaraz ez izatea, baina honen bitartez benetan ongi ulertuko dugu wiki bat zer den.

EUSKARA KALEAN - Esaera zaharrak (ASTOA)

- Asto zaldiz jantzi arren, beti asto

- Asto joan eta mando etorri    

- Ederra egin iok, astoa zaldu eta mandoa erosi

- Astoa beti asto

KORRIKA

Laister izango dugu berriz Korrika, Martxoaren 19an hain zuzen ere, bere 19. edizioa ospatuz. Korrika euskararen alde Euskal Herrian zehar lasterka egiten den martxa da.

AEK euskaltegi elkarteak antolatuta, bi urtez behin egin ohi da eta bi aste inguru behar izaten ditu lurralde guztia zeharkatzeko. Urtero ibilbidea aldatu egiten da, baina beti 2.300 kilometro inguru izan ohi da. Ateratzen denetik amaitu arte, lekukoa eskutik eskura, herriz herri aldatzen joaten da, baina martxa ez da inoiz geratzen, ez gauez ezta egoera klimatologiko txarrengatik ere.

.

Korrika 18. edizioan 

Korrika, gure hizkuntzaren aldeko kontzientzia suspertzea eta gau-eskola zein euskaltegien eguneroko lana indartzeko dirua biltzea ditu helburu.

Ehunka mila lagun izan dira parte-hartzaileak aurreko Korrika edizioetan, Euskal Herriko jendartea astintzen duen gertakari bilakatuz, lasterketan parte hartzen duen jende kopuruak etengabe gora egiten duelarik.

Korrikaren antolaketan milaka lagun aritzen dira herriz herri eta auzoz auzo eratutako batzordeetan, eta kanpainak irauten duen bitartean ehunka jaialdi, kultur ekitaldi eta abar antolatu ohi dira.

Aurtengo Korrikaren ibilbidea

Parte hartu nahi edota diru emanaz laguntzaile bihurtu nahi baldin baduzu www.korrika.eus web gunean sartu zaitez eta informazioa bilatu.

Euskara da kanpora ta denok KORRIKAra!!!!

EUSKARA KALEAN - Astopetrilo

Astakilo, gauzak indarrez egiten dituena.

(Kontuz ibili hadi astopetrilo hori, atea apurtuko duzu ta!)

Euskaraz Bizi Eguna

Aurten Euskaraz Bizi Eguna bere 6. edizioa ospatuko du Otxandion apirilaren 18an, iazkoa Gazteiz hiriak hartu zuelarik. 

                                    Nestor Esteban eta Koldo Zarate, EHEko (Euskal Herrian Euskaraz) kideak



Informazio guztia hemen:  Euskaraz Bizi Eguna

EUSKARA KALEAN - Astojakina

Bere burua gauza handitzat daukanari, baina erdirik ez dakiena da astojakina.

(Astoaren popea baino motzagoa haiz, astojakin hori!)

Baserria

Baserria Euskal Herriko landetxe tradizional bat da, landan bakarturik dagoen etxea, nekazaritzako eta abeltzaintzako lurrak dituena. Historikoki, bertako jarduera nagusiak nekazaritza, abeltzaintza eta basogintza izan dira, bai eta eraldaketa jardueraren batzuk ere (hala nola sagardogintza edota gaztaigintza ere).

Baserriaren jatorria artzaiek eraikitako lehen etxolak dira. Hasierako baserriak mendien
gainkaldean eraikitzen ziren eta bertan bizitakoak artzaiak ziren nagusiki. Aspektu guzti hauek kontutan izanik baserriaren jatorria aspaldikoa dela esan genezake. Denboraren poderioz, baserrien forma eta funtzioak garatuz joan ziren, kokatuak ziren lekuaren klimaren arabera, burutzen ziren ekoizpen motaren arabera edota bere inguruan topa zitezkeen materialen arabera.
                                                                                                          Lapatza Baserria - Antzuola (Gipuzkoa)

Euskal baserri guztiek duten berezko ezaugarri bat denek izen propioa dutela da, agintariek eta bizilagunek aitortuta, eta normalean, aldaezina historiaren zehar.

Baserritarrak dira bertan bizi diren pertsonak. Esaten da euskaldunentzat etxeak familia-tenpluaren izaera sakratua zuela, baina etxebizitzaren erlijio-kontzeptu hori, oso hedatua antzinako herrien artean, bizkor desagertuz joan da azken mendean. Hala ere, etxea –baserria- bizitzeko era bat definitzen jarraitzen du hainbat tokitan. Gurasoek beraien seme-alaben artean bat aukeratzen dute, aurrena jaiotakoa gehienetan, etxea bere izan eta zatitu ez dadin.   Etxearen jabea, jabea baino administraria bihurtzen da. Etxea ezin da saldu eta ezin du beste familia batena izan. Era honetan, etxea bizirik daudenen eta hildakoen babesleku bezala mantentzea lortzen da.

Gaur egun, aldaketa ekonomiko handiek lanbide tradizionalei krisia eragin diete, eta baserrien gainbehera ekarri. Hala ere, lehen sektore ekonomikoan ez baizik hirugarrenean topatu dute baserritar batzuek irtenbidea, partziala bada ere: turismo arloan, alegia. Izan ere, baserri asko landa-turismora bideratu dituzte.          

   Gorostiola Baserria - Aia (Gipuzkoa)

Hona hemen MARINA ELORZAk egindako Baserria zer den  deskribatzeko Prezi bikaina: 

EUSKARA KALEAN - Asto beharrak

Ahalegin fisiko handiak eskatzen dituzten jardunei deitzen omen zaie asto beharrak.

(Asto beharrak egiten kantsauta nago ni  /  Makinatxo bat asto behar eginda gagoz gu baserrian)

Ariketa interaktiboak

Ariketa didaktiko interaktiboak sortzeko dohako aplikazioak aurkitu ditzakegu Interneten. Hona hemen adibide batzuk:


Hotpotatoes
Programa hau ordenagailuan instalatuta, 6 aplikazioen bidez, ezaugarri ezberdinetako ariketa interaktiboak sortzea ahalbidetzen digu.


Lim
Erraminta honen bidez Multimediazko Liburu Interaktiboak sortzeko aukera ematen digu.


Cuadernia
"Koaderno digitalak" era dinamiko eta bisualean egiteko aplikazioa.


Web questions 
Programa honen bidez, sortutako galdetegiak sarera igotzeko aukera dugu.

"La educación prohibida" pelikula

IKT (Informazio eta Komunikazio Teknolgiak) aplikatzeko ereduak